زخم سوختگی چیست؟
زخم سوختگی، بر اثرتماس پوست با گرمای زیاد، جریان برق، مواد شیمیایی شامل اسیدها و بازها، شعله آتش، بخار آب و پرتوها آسیب هایی بر سطح پوست ایجاد می شود و موجب از دست دادن یا تخریب بافت پوست خواهد شد . میزان صدمات بافت پوست با طول مدت تماس پوست با منبع سوختگی و درجه حرارت یا شدت سوزاندگی عامل سوختگی ارتباط مستقیم دارد.
درجات سوختگی
سوختگی درجه1: در سوختگی درجه 1 فقط قسمت خارجی و سطحی پوست آسیب می‌بیند و سطح پوست به رنگ قرمز تغییر رنگ می‌دهد و در مواقعی ورم نیز دیده می‌شود. همچنین در این درجه از سوختگی به دلیل سالم بودن اعصاب، درد و سوزش نیز احساس می‌شود
این نوع سوختگی اغلب با اقدامات ساده و یا در صورت مراجعه به متخصص زخم در کمترین زمان بهبود می‌یابد.
سوختگی درجه2: در سوختگی درجه 2 علاوه بر آسیب اپیدرم، درم نیز آسیب می‌بیند و میزان آسیب عمیق تر خواهد بود. در سوختگی درجه 2 اولین اتفاق ایجاد تاول های پر از مایع می‌باشد. بهترین گزینه در مراقبت از این نوع سوختگی نترکاندن تاول های سوختگی می باشد زیرا پوست این تاول ها بهترین پانسمان بیولوژیک برای بدن انسان می باشد و سبب بهبود سوختگی می‌شوند.
بهتر است بیمار، برای درمان قطعی و سریع تر در سوختگی درجه 2 و محافظت از تاول ها و جلوگیری از افزایش وسعت سوختگی هر چه زود تر به متخصص زخم مراجعه نماید.
سوختگی درجه 3: در این نوع سوختگی علاوه بر لایه های پوست، تاندون ها و بافت چربی و در مواقعی استخوان نیز آسیب می بینند و بافت سیاه یا زردی تشکیل می‌شود که پس از انجام دبریدمان و برداشتن این بافت ها وسعت و عمق واقعی زخم نمایان می‌شود. در سوختگی درجه 3 اصولا نیازمند درمان های پیشرفته و در مواقعی جراحی و پیوند پوست می‌باشد که طبق نظر متخصص مربوطه این درمان ها صورت می‌پذیرد.
درمان های اولیه ی سوختگی در منزل
اولین اقدامات در اولین ساعات ایجاد صدمه، در روند بهبودی فرد بسیار تعیین کننده است.مهم ترین و ابتدایی ترین اقدام که باید انجام داد، دور کردن فرد از عامل سوختگی است. همچنین شستشوی محل سوختگی با آب فراوان به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه یک اقدام ضروری است. به هیچ عنوان از یخ مستقیما بر روی زخم استفاده نشود. در سوختگی های شدید از جدا کردن لباس ها از سطح بدن بپرهیزید زیرا باعث جدا شدن پوست از سطح بدن می‌گردد. در مواقع سوختگی از استعمال خمیر دندان یا سفیده تخم مرغ یا هر گونه درمان سنتی دیگر پرهیز نمایید، زیرا ممکن است باعث ایجاد عفونت یا حساسیت در محل آسیب دیده شود.
در صورت بروز تاول به هیچ وجه تاول ها را نترکانید و در اسرع وقت به متخصصین مربوطه مراجعه نمایید تا بهترین درمان را برای شما شروع نمایند. درمان هایی که در گذشته مرسوم بوده است به دلیل ایجاد اسکارهای شدید و مشکلاتی از قبیل افسردگی و مشکلات روانی دیگر ناشی از مشکلات ظاهری که بر جای می‌گذاشتند، توصیه نمی شوند و امروزه با استفاده از درمان های نوین جهت جلوگیری از پیشرفت عفونت و کاهش مدت زمان درمان و همینطور کاهش شدید اسکار‌ها و التیام زخم های بیماران مورد استفاده قرار میگیرد. سوختگی های کم و جزیی درمان خاصی نیاز ندارند ، اما سوختگی های شدید و وسیع، به دلیل امکان عفونی شدن نیازمند اقدامات درمانی مناسب برای کمک به بهبودی و جلوگیری از عفونت زخم ها است. پمادهای سوختگی از جمله سیلور سولفادیازین، تنها در سوختگی های بسیار سطحی موثر هستند. البته نباید در قسمت صورت به دلیل تیره کردن صورت و بچه های زیر دو سال استفاده شوند.
مراقبت از زخم سوختگی
شتشوی زخم ناشی از سوختگی و تمییز نگه داشتن محل سوختگی، امر بسیار مهم و با اهمیتی است، ولی باید توجه داشت که شتشوی زخم تنها در صورتی که به درستی انجام شود می تواند به بهبودی زخم کمک کند و در غیر این صورت می تواند مضر باشد، برای این منظور می توان از از سرم های شست وشو استفاده کرد. بر اثر سوختگی بافت غیر زنده ای بر روی پوست ایجاد می شود و هیچ جریان خونی ندارد. بنابراین، امکان نفوذ گلبول های سفید و پادتن ها به موضع وجود ندارد. برداشتن این بافت اسکار در التیام زخم سوختگی های عمیق و خفیف جلدی ،بسیار ضرورت دارد ، به این فرآیند دبریدمان زخم گفته می شود که به منظور مراقبت از زخم ،حفظ رطوبت موضع به منظور تسریع در التیام زخم و پیشگیری از بروز عفونت در آن انجام می شود.
در فرایند دبریدمان با برداشتن بافت مرده و برداشتن بافت آلوده به اجسام خارجی و باکتری ها، ازعفونت های تهاجمی جلوگیری می شود.
انواع دبریدمان:
جراحی: در دبریدمان به روش جراحی، بافت مرده از طریق درماتوم الکتریکی یا چاقوی جراحی تا زمانی که به بافت زنده خونریزی دهنده منتهی گردد، برداشته می شود.
مکانیکی: در این روش، از قیچی و فورسپس برای برداشتن بافت نکروزی و شل، استفاده می شود.
آنزیمی: این روش با مصرف موضعی مواد تجزیه کننده پروتئین در بستر زخم، موجب نرم کردن بافت اسکار و حل شدن بافت می شود.
علائم عفونت زخم سوختگی
فرد اگر پس از ایجاد سوختگی دچار علایمی از جمله: گرمی و قرمزی محل زخم، التهاب پوست اطراف زخم، تب (نشان دهنده فعالیت باکتری ها در محل زخم) و یا درد غدد لنفاوی شد، باید در اسراع وقت به پزشک مراجعه کند و اقدامات لازم در جهت کنترل عفونت محل سوختگی انجام شود.
تاول سوختگی
اصطکاک جزئی بر روی محل سوختگی می تواند باعث ایجاد تاول شود.به محض مشاهده تاول ها باید سوراخ و تخلیه شوند. این کار باید با دقت و مهارت کافی انجام شود تا مفید واقع شود، برای ایجاد یک سوراخ کوچک می توان از یک سوزن استریل استفاده کرد ولی بهتر است حتما به پزشک مراجعه کرد.پس از تخلیه تاول باید آن را در جای خود نگه داشت و هرگز اقدام به برداشتن آن نکرد. کمی آنتی بیوتیک روی ان قرار داده و سپس گاز وازلین روی آن قرار داده و با باند آن را فیکس کرد. اگر تاول باز شود ، ممکن است لازم باشد آن را با پانسمان نچسب بانداژ کنید. از بانداژها یا نوارهای چسبی یا چسبنده که به سختی جدا می شود استفاده نکنید، زیرا ممکن است به پوست شما آسیب برساند.
نکته دیگر نیز که باید توجه داشت این است که اغلب خوردن غذاهای تند و ادویه جات گرم نیز باعث تاول زدن و حساس شدن و خارش در ان منطقه می شود!
