زخم دیابتی چیست؟
یکی از عوارض بیماری دیابت آن است که روند بهبودی زخم را در فرد مبتلا به آن بسیار طولانی می کند و این موضوع همواره یکی از مشکلات و نگرانی های افراد دیابتی بوده است چراکه امکان عفونت زخم ها و سایر عوارض را در این افراد به دنبال خواهد داشت. حتی وقتی زخمی عفونت هم نکند، بهبودی آهسته آن می تواند بر سلامتی و کیفیت کلی زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد.
در این میان خوشبختانه افرادی که تحت درمان هستند و به نوعی دیابت خود را کنترل کرده اند به علت بهبودی بهتر و سریع تر زخم هایشان کمتر دچارعفونت و آسیب های ناشی از آن میشوند.
زخم دیابتی پا
در بیماران دیابتی به علت اختلال درترشح انسولین، سلولهای بدن قادر به استفاده ازقند درون عروق نمی باشند به نحوی که داخل سلولها عاری ازقند وگلوکزمی باشد در حالی که میزان گلوکزدرعروق ومویرگها بالا می باشد. هنگامی که قند خون به طور دائم بالا باقی بماند عملکرد گلبول های سفید را مختل می کند. گلبولهای سفید در عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش اساسی دارند. هنگامی که گلبول های سفید قادر به عملکرد صَحیح نباشند، توانایی بدن در مقابله با باکتری ها و بستن زخم ها کاهش می یابد،همچنین با گذشت زمان گلوکز و قند بالا می تواند سبب آسیب در مویرگها واعصاب گردد به نحوی که خون رسانی نامناسب و آسیب عصبی اندام های تحتانی را جهت ابتلا به زخم دیابتی مستعد می نمایند.
افراد دیابتی که چاق هستند یا سیگار مصرف میکنند اغلب ریسک بیشتری در بروز مشکلات زخم های دیابتی دارند.
همچنین رعایت بهداشت فردی مخصوصا بهداشت ناحیه پا از تشدید شدن عوارض این گونه زخم ها جلوگیری می کند. پنجاه درصد زخم‌های پای دیابتی قابل پیشگیری می باشند اما هرچه مدت زمان ابتلا به بیماری و زخم بیشتر شود، احتمال قطع عضو افزایش می‌یابد.
علایم زخم پای دیابتی
ترشحات با بوی نامطبوع از کف پا،تورم غیرمعمول، سوزش، قرمزی ودرد و بی حسی می تواند از علائم اولیه زخم پای دیابتی باشد، ولی بارزترین نشانه زخم پای دیابتی، بافت سیاه (به نام اسکار) است که در اطراف زخم وجود دارد،این بافت به دلیل عدم وجود جریان خون مناسب به نواحی اطراف زخم شکل می‌گیرد.این علایم تا زمانب که زخم عفونی نشده باشد نمایان نمی شوند،به همین علت بیماران دیابتی به محض مواجه شدن با هرگونه تغییر در ظاهر پا، پینه یا کالوس، میخچه و…باید در اسرع وقت به کلینیک های زخم مراجعه کنند و تحت نظارت و معاینات متخصصان این حوزه قرار بگیرند.
پیشگیری از زخم پای دیابتی
اصلی ترین عامل پیشگیری از عوارض شدید زخم پا در افراد دیابتی کنترل قند خودن است.بیماران دیابتی باید به طور مرتب آزنایش های مربوط به بیماری خود را انجام دهند و همواره تحت نظارت یک پزشک متخصص باشند.
پزشکان اغلب به بیمارانی که ریسک بالایی در ابتلا به زخم های مزمن دارند توصیه می کنند که هر روز پاهای خود را بشورند و خشک کنند و مرتبا آن ها را چک کنند.گرفتن ناخن ها و بهداشت ناخن ها نیز در این افراد بسیار حائض اهمیت است، همچنین به این افراد توصیه می شود همواره پای خود را پوشیده نگهدارند تا از آسیب،خراشیدگی یا بریدگی در امان باشند.پوشیدن کفش مناسب و راحت هم می تواند یکی از عوامل جلوگیری از بروز این عارضه باشد.
درجه بندی زخم پای دیابتی
زخم های پا در افراد دیابتی، به 6دسته زیر تقسیم میشوند:
_ زخم پای دیابتی درجه صفر: در این درجه هنوز زخمی ایجاد نشده اما بیمار های ریسک می‌باشد و احتمال ایجاد زخم پای دیابتی بسیار بالاست.
_ زخم پای دیابتی درجه 1: زخم سطحی که تا درم پیشرفته است.
_زخم پای دیابتی درجه 2: زخم عمقی که تا لایه های زیرین اپیدرم پیش رفته و ممکن است تاندون یا استخوان مشخص باشد.
_ زخم پای دیابتی درجه 3: زخم عمیق همراه با آبسه و استئومیلیت (عفونت استخوان)
_ زخم پای دیابتی درجه 4: گانگرن انگشتان پا
_ زخم پای دیابتی درجه 5: گانگرن تمام پا
آیا زخم پای دیابتی درمان می شود؟
خوشبختانه با پیشرفت علم،برای زخم ها ی دیابتی درمان های متعدد وجود دارد و آنچه که باید مورد توجه قرار دهیم آن است که بیمار هرچه زودتر درمان را شروع کند درمان کم هزینه تر و طول درمان کوتاه تر خواهد بود.
مدت زمان درمان زخم پای دیابتی بسته به وسعت زخم و شدت درگیری و رعایت کردن نکات پیشگیری توسط بیمار، می تواند چندین هفته و ماه طول بکشد.
درمان زخم پا ی دیابتی گاهی بدون نیاز به عمل جراحی با پانسمان و رسیدگی منظم به زخم انجام می شود ولی اگه سطح آسیب جدی تر باشد پزشکان متناسب با درصد درگیری بیماربا انجام جراحی اقدام به برداشتن سطح مرده میکنند و حتی در مواردی که عفونت شدید تر باشد امکان قطع عضو نیز وجود دارد.
